«… Գծանկարը, որն այլ կերպ անվանում են ուրվանկարի արվեստ, և գեղանկարչության, և քանդակագործության, և ճարտարապետության բարձրագույն կետն է… Նա, ով շատ բանի է հասել տիրապետելով գծանկարին, ես կասեի` տեր է մի մեծ գանձի, որովհետև հավասարապես թե վրձնով, թե բանականությամբ կարող է կերտել ցանկացած աշտարակից ավելի բարձր կերպարներ և դեմ չի առնի պատի, որը կխանգարեր նրա երևակայությանը»:
Միքելանջելո
Բոլոր մեծ բանաստեղծները կարողանում են իրենք իրենց հետ այնպես խոսել, որ նրանց լսում է ամբողջ աշխարհը: Նույնը կարելի է ասել նաև բոլոր մեծ նկարիչների մասին: Գծանկարները, որ նրանք արել են իրենք իրենց համար, հետո դարձել են համաշխարհային արվեստի արժեքներ: Գծանկարի վարպետներից մեկը` Էնգրը /Ժան Օգյուստ Դոմինիկ Էնգր/ այն կերպարվեստի բարձրագույն ազնվությունն է համարում: Գծանկարը
արվեստի տեսակների սկիզբն է, հիմքը` սկսած դեռ նախնադարից: Ժայռապատկերների վրա նախամարդիկ
խազերով գծում էին, «քերծում», փորագրում, ապա նոր ներկում: Սա շարունակվեց, եկավ մինչև
մեր օրերը:
Արվեստը հասարակության գիտակցության ձևերից մեկն է: Նրա հիմքը կազմում է իրականության գեղարվեստական-պատկերավոր արտացոլումը: Արվեստը օգնում է ճանաչել աշխարհը, ձևավորում է մարդկանց հոգևոր նկարագիրը, նրանց զգացմունքերն ու մտքերը, աշխարհայացքը, դաստիարակում է մարդուն, ընդլայնում մտահորիզոնը, արթնացնում ստեղծագործական ընդունակություններ: Արվեստի պատմական զարգացման ընթացքում սկզբնավորվել են նրա տարբեր տեսակները՝ գեղանկարչություն, քանդակագործություն, գծանկարչություն(գրաֆիկա), ճարտարապետություն, զարդարարական(դեկորատիվ) կիրառական արվեստ և այլն: Այս բոլոր տեսակները խոսում են կյանքի էության, գեղեցիկի մասին, բայց յուրաքանչյուրը արտահայտվում են յուրովի: Սրանց
հիմքում սակայն նույն սկզբունքն է` ճեպանկարը: Դեռ Վերածննդի ժամանակներից
սկսած նկարիչները, քանդակագործները, նույնիսկ ճարտարապետները նախապես գծում, նախագծում,
ապա նոր միայն ստեղծում էին արվեստի նմուշը: Առանց նախօրոք արված գծանկարի արվեստ պատկերացնել
հնարավոր չէ /սրա ժամանակակից ու ամենավառ օրինակ է հագուստ կարելուց առաջ զգեստի էսքիզ
գծելը/: Գծանկարիչը /կամ գրաֆիկը/ ոչ թե գույներով է պատկերում առարկան, այլ`գծերով: Մաքուր ճերմակ թուղթը նրա համար անսահման տարածություն է` լի օդով ու լույսով: Մատիտի մի քանի վարժ շարժումով այն վերածվում է ցանկացած պատկերի` ինչպես կանխամտածված, այնպես էլ պատահական: Գծանկարչության մեջ որոշիչը նկարելն է, առավել բնորոշ արտահայտչական տարրերն են գիծը և նրբագիծը, լույսի և ստվերի աստիճանավորությունը, սպիտակ ու սև բծերի հարաբերությունը, դրանց համադրման հակադրությունը կամ մեղմությունը: Գծանկարչության մեջ գույնը հազվադեպ է օգտագործվում, սակայն տարատեսակ դարձնելով սևի ու սպիտակի հարաբերակցությունները` նկարիչը ստեղծում է բազմերանգության և երանգային բազմազանության պատրանք, ֆակտուրայի միջոցով նա կարող է վերարտադրել նյութի զգացողություն:
 |
| Միրզոյան Փարավոն-Անաիդա.ճեպանկար |
Գծանկարի
հիմքը ճեպանկարն է, որը միայն նկարչինն է, պատկանում է նրան և իր «մտքերի արվեստանոցին»: Այն ներկայանում է որպես
նկարչի ներքին խոհանոցի բաղկացուցիչ մաս, կարող է ցուցադրվել բոլորին, բայց և մնալ
գաղտնի, միայն նկարչի ալբոմում, քանի որ ստեղծված է զուտ վարժվելու, վարպետանալու համար:
Այն ոչ թե արվեստի տեսակ է, որի մասին կարելի է երկար խոսել, վերլուծել, այլ արվեստի
հիմք, առանց որի անհնար է արվեստի գործ ստեղծել:
Նկարչի ճեպանկարների ալբոմը նման է օրագրի, որտեղ յուրաքանչյուր տող-գիծ գրված է անկեղծությամբ: Երբեմն մեքենայաբար արված ճեպանկարը նկարչի մասին ավելի շատ բան է ասում, քան ամիսների ընթացքում ստեղծված մեծ կտավի գործը: Ճեպանկարն ինքնին կարող է ավտոնոմ ցուցադրվել, քանի որ յուրաքանչյուր
գծով, գույնով կամ այլ արտահայտչամիջոցով արված ստեղծագործությունն արդեն իսկ արվեստի
նմուշ է:
 |
| Արա Սարգսյան-Նստած կին.ճեպանկար |
Ճեպանկարը, որն ընդգծում է կերպարի կամ առարկայի
շարժումը, ուրվագիծը, հաճախ համարվում է «սևագիր արվեստ», պատկանում է միայն տվյալ
նկարչին և երկու տարբեր արվեստագետների մոտ միանման լինել չի կարող, յուրաքանչյուրի
մոտ արտահայտվում է տարբեր կերպ: Կախված նկարիչների պատկերացումներից և կիրառած նյութերից`
ճեպանկարները տարբեր են լինում: Որոշ նկարիչներ պարզապես ընդգծում են բնորդի շարժումը,
մեկը նկարում է միայն դիմանկարներ, երրորդը ցանկացած կերպար պատկերում է ճարտարապետական
ֆոնին, մյուսն ընդամենը երկու-երեք գծով ստեղծում է բոլորին ընկալելի ճեպանկար` շեշտելով
շարժման կարևորությունը: Սա խոսում է այն մասին, որ չնայած ճեպանկարի ընդհանուր գաղափարին`
այն ևս ունի իր տարատեսակ ընկալումներն ու մեկնաբանությունները, որոնք հատուկ են ցանկացած
ստեղծագործողի, այն ունի իր սկզբունքներն ու խնդիրները: Ճեպանկար հնարավոր է անել միայն
գույնով, կամ ընդամենո մի քանի գծերով: Ցանկացած ստեղծագործող պետք է ճեպանկար անելուց
առաջ ունենա խնդիր, որին բավարարելու համար ստեղծվելու է տվյալ ճեպանկարը: Եթե կարևորը
շարժումն արտահայտելն է, ֆիգուրի պլաստիկան, ծավալը կամ ուրվագծերը ցույց տալը, հնարավոր
է բավարարվել նույնիսկ 2-3 գծով: Եթե խնդիրը կայանում է գույնի արտահայտչականության
միջոցով կերպար ստեղծելու մեջ, ապա օգնության է գալիս նկարչի գունաշարը, որը կարող
է լինել բազմազան` մեկից տասնյակ գույներ: Ճեպանկարների մեջ հատուկ տեղ է հատկացվում
դիմանկարի ժանրին: Կան նկարիչներ, ովքեր իրենց ստեղծագործական ուղին սկսել են հենց
դիմանկարներով, պատահակն կամ ծանոթ մարդկանց պորտրետները նկարելով: Սա ևս կարող է մանրակրկտորեն
արտահայտել, վերարտադրել յուրաքանչյուր դիմագիծ կամ պարզապես բավարարվել ժպիտ կամ բնավորություն
ընդգծելով:
Комментариев нет:
Отправить комментарий