Նորման Ֆոստերը հայ-թեք ոճի բրիտանացի ճարտարապետ է: Նա ծնվել է 1935թ. Մանչեսթերում աշխատավորի ընտանիքում: Սովորել է Մանչեսթերի քաղաքաշինության և ճարտարապետության համալսարանում, ինչպես նաև Յելսկի համալսարանի ճարտարապետության դպրոցում, որտեղ և ստացել է մագիստրոսի աստիճան: Այս դպրոցում է նա ծանոթացել Ռիչարդ Ռոջերսի հետ, որի հետ հիմնել է “4-ի կազմակերպությունը”, ինչից էլ հետագայում ծնվելու էր ներկայումս բավականին մեծ տարածում ստացած հայ-թեք ոճը: Նախ, ինչ է իրենից ներկայացնում այս ոճը և ինչ ներդրում է ունեցել Նորմանը վերջինիս զարգացման գործում:
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNA55YPuyBXLx4T3kQKaig_0kBBDN0tEvqgJ0iKegfbomUnuNa5jnmngiG49wJf2ltyrr9Sx6zW7iGFiEtrAFu8Ab_4WSwjRy5Iq_AqynKOH-S2K-ZgZR3oWT1NdEdKToOK0awka2IdU0/s1600/%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80+%D6%81%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0.jpg) |
Ցուցասրահ Սինգապուրում |
Հայ-թեքը (անգլ.՝ hi-tech, high technology-բարձր տեխնոլոգիաներ) ուշ մոդեռնիզմի ժամանակներում ճարտարապետության և դիզայնի ասպարեզում
ձևավորված ուղղություն է, որն իր զարգացման գագաթնակետին հասել է 1980-ականներին:
Հայ-թեքի տեսաբաններն ու ճարտարապետները հիմնականում անգլիացիներ են՝ հանձինս
Ռիչարդ Ռոջերսի, Նիկոլաս Գրիմշոուի, և իհարկե, Նորման Ֆոստերի: Իրենց
ստեղծագործության որոշակիշրջաններում հայ-թեք ոճին են հարել նաև Ջեյմս Ստիրլինգը և
իտալացի Ռենցո Պիանոն:
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiN3POxBeuZRb3NVyrKZMQd1-FEm7k1ZmGtLGW-JFPF7kjJK6SqwGPCgIpwm9YT8VXBPdQhEcAJeouKCmylbIlZ2eVQtQ2JD83RNzHus7Zlc1PXiQ1lG-3Z-Lup9nPUIcMG0QCSXpUWeec/s1600/%D1%84%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80+%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%B5%D1%80%D1%81+%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0+%D0%B0%D1%82%D0%B0.jpg) |
Ֆոստերի աշտարակները Ալմա-Ատայում |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgK44MDKjjWEI8Vpty4iQOCUESGD3RrHQHa7RFlHumF6BvTUpO9uA8Ya_UjR8vY1IyoY_Ax0pPpzaeln41v-NC8lBge1nmkoLInu1CLJoqaUY87SJ8LDy3SMog1Vbiu1NO02K2nl1aTBkA/s1600/%D6%84%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D6%80%D5%AB%D5%BB%D5%AB+%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6.+%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84%D5%AB+%D6%86%D5%A1%D5%AF.jpg) |
Քեմբրիջի համալսարանի իրավունքի ֆակուլտետը |
Հայ-թեքի գաղափարների կայացման
գործում մեծ է եղել «Արկիգրէմ» խմբի
ազդեցությունը: Վերջինս ճարտարապետության մեջ կիրառում էր պոպ-արտի ու գիտական
ֆանտաստիկայի տարրեր: Տեխնոլոգիական տեսանկյունից կարևոր են Բ. Ֆուլլերի
գեոդեղիական /երկրաբաշխական/ գմբեթները, ինչպես նաև Օ. Ֆրեյի կինետիկ
ստրուկտուրաները:
Չ. Ջենքսի դասակարգմամբ՝
հայ-թեքը վերաբերում է պոստմոդեռնիզմին: Վերջինիս բնորոշ են պրագմատիզմը, ճարտարապետին՝
որպես էլիտար արհեստավարժ մասնագետ
ներկայացնելը, ճարտարապետական ծառայողականության ապահովումը, բարդ
պարզունակությունը, քանդակային ֆորմաները,հիպեբոլները, տեխոլոգիականությունը,
կառույցը՝ իբրև օռնամենտ-զարդանախշ ներկայացնելու տարբերակը, ինչպես նաև
հակապատմականությունն ու մոնումենտալությունը:
Հայ-թեք ոճի առաջին
կառույցներից ընդունված է համարել Ժորժ Պոմպիդուի կենտրոնը Փարիզում (1977)՝
կառուցված Ռ. Ռոջերսի և Ռենցո Պիանոյի կողմից:
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsp0K2VzNS42aKWPE4zkCUDsWwr_YYEtPp-GcCJQk95Egezvp0g3PzWPcfok0PkZlCSxKEape-VU59oonzeo5hQCJeGZSYdtmJ0y8fuW14jXBO16HCEXWjkzg2ujlSwbfnTjAt8v2ym94/s1600/rimini.jpg+%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0+%D0%BD%D0%B0+%D0%BF%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B5+%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8.jpg) |
Հյուրանոց Ռիմինայի ափամերձին
|
Հայ-թեքը 80-ականներից սկիսած
վայելում է մեծ ճանաչում: Այս ոճում կառուցված բոլոր շինությունները մի ամբողջ
կարողություն արժեն: Չ. Ջենքսը դրանք անվանում է «բանկային տաճարներ»: Կարելի է
ասել, որ նման շինությունները տարբեր գործակալությունների բարձր իմիջի ապահովման երաշխիքն են: 1990-ականներին
տարածում են գտնում նաև բիո-թեք և էկո-թեք ոճեը,
որոնք, ի հակադրություն հայ-թեքի, միաձուլվում են բնության հետ: Հայ-թեքին
բնորոշ տարրերն են ինժեներության և
շինարարության մեջ բարձր տեխնոլոգիաների կիրառումը, ուղիղ գծերի և ֆորմաների օգտագործումը,
անդրադարձը կուբիստական և կոնստրուկտիվիստական տարրերին, ապակում մետաղի, պլաստիկ
տարրերի,ինչպես նաև ֆունկցիոնալ էլեմենտների՝ վերելակների, աստիճանների, օդափոխման
համակարգի լայն կիրառումը:
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheLzJgNiIZUETSGtFV-bqmM3S7YORhZJ7BZghrWeJH5LMR5N5-0wA5yOGqNNF5HjEt5KyWcBp-YT4ZWeSdTUdF80NbrSme_6KiLhwmSQc_KuDoJeQs-uycMbWcZE-6yQ189olMJU57xEE/s1600/%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%88%D0%B0+%D0%B8%D0%BB%D0%B8+%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B8+%D1%85%D0%BE%D0%BB.jpg) |
Ռատուշա կամ City hall |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-AGDOvP9nu909VI9VIYYyLbYRPZ9XvLQ7RkB5tHwEHez9K8ULLSGWgwy0YqVoxvL5BzG_6Ic_fx7_YKAV5B6DIwrpl7xms403FnBkNuaJNlX2-SaVIf-vDA3XlmmuLVBejHMAzhjtOwk/s1600/%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8+%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%82+%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%81%D0%B0.%D0%B8+%D0%B38%D0%B0%D0%B4%D0%B08%D0%B0%D0%BD%D1%8B.jpg) |
Բեռլինի Ազատ համալսարանի գրադարանը |
Ֆոստերի գրեթե բոլոր շինություններում առկա են այս տարրերը: Նա համարվում է ճարտարապետության մեջ հայ-թեքի լավագույն ներկայացուցիչներից մեկը: Ֆոստերի հիմնական նպատակը տարածքի ճիշտ օգտագործումն էր: Իր ճարտարապետական
շինություններում նա կիրառել է ցանցային կեղևներ, սև ապակի և թեթև կոնստրուկցիաներ:
Նորմանը կառուցել է գործարանային, գրասենյակային, արդյունաբերական և բնակելի շինություններ:
Հայտնի կառույցներից է բրիտանական վարունգը` Կորնիշոնը, որն անվանում են Մերի-Էքս երկնաքեր:
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpFCQLh7-PmtdTQcQzOu5NBiYw9-aPDGDJF1UFbgePWcUGTfTESUQItEeqUXIFilEkLXM2Vx-1xy2XfwBiYX-PTbU3NB91VZLDilkaUFEnaRdCLrJy5a6d6MKVCiDWoXQxChxwY1Zw3Yw/s1600/1.jpg) |
Կոռնիշոն. շվեյցարական ապահովագրական ընկերություն |
|
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlCXL3Qw-tUyPmjbCsv4ECVvdErHe9_Ql34Xu93dBD9LLvlo-7wN4N7wBXHD0y1HxHAm1IFg8bFj4tpK_1ety0BSQ1ghqMmrcyLaOpUBBWGV5HSwxTLlpVHXP1l2CVO3Z2LEEj7FyjDNE/s1600/%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D0%B6+%D0%B3%D0%B5%D0%B9%D1%82%D1%81%D1%85%D0%B5%D0%B4+%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%B7%D0%B0%D0%BB+%D0%B2+%D0%B3%D0%B5%D0%B9%D1%82.jpg) |
Սեյջ Գեյթսհեդ համերգասրահը |
Բավականին մեծ ճանաչում ունի
Աբու Դաբիում գտնվող Մասդար Սիթին, Բայտերեկ հուշակոթողը, որն իրենից ներկայացնում
է 300 տոննայանոց գունդ: Այն հաճախ անվանում են նաև “Քամելեոն”: Ուշադրության են
արժանի նաև երեխաների համար ստեղծված “Ձուկ”, “Ապակե սառնաշաքար”, ինչպես նաև “Նարինջ” շինությունները: Ֆոստերը այն եզակի եվրոպացի ճարտարապետներից մեկն է, ով մեծ թվով շինությունն է կառուցել ԱՊՀ-ում: Սրանցից են Աստանայի “Խաղաղության և համաձայնության պալատը” (2006), առևտրական-ժամանցային կենտրոն “Խան-Շատիրը” (2010), ինչպես նաև առաջին նախագահի գրադարանը (2013):
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHnO2OS1tawQjkmKeFtIPD_0drYDeKnHALzjcb3s1YJcqDWtXzjrn9IlSApDBDsDZMNXlOVRGocmLLzuFJXnXkmpjSvgDyVJWz_Rclix24sxpmSdwEhQEfrCbwxX3i76r4Qmb9g6EYtnI/s1600/%D1%85%D1%80%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2.jpg) |
ճենապակե կղզու մանրակերտը |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRmCd1wU8lB7HAAXxD49yC2Hf2BQgp_e6afJ1WgMq0yF-bIUpESkR7va626TeCDTw6_ovF4yZAJYfegxi_vv4BGGKoOjHkORO7luGW655TT-IS8HuYFWI_08x67EmQ7sZHS1L-3o55MeQ/s1600/%D1%85%D0%B0%D0%BD+%D1%88%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%80,%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0.jpg) |
Խան-Շատիր. Աստանա |
Մոսկվայում Ֆոստերն ու իր ճարտարապետական թիմն աշխատում են “Ռոսսիյա” աշտարակի վրա:
Վերջինս ուներ
612 մ բարձրություն:
Մոսկվայում Ֆոստերը վերանորոգում է Ազնվական ժողովների շինությունը և
այն միացնում Պուշկինի թանգարանի մասնաշենքի հետ:
Նախագծվում էր
Մոսկվայում կառուցել “Ճենապակե կղզի” /Хрустальный остров/, որը դառնալու էր աշխարհի ամենաբարձր շինությունը, իսկ Խանտի-Մանսիյսկում
կառուցվելու էր ադամանդի ֆորմայով երկնաքեր: Սանկտ-Պետերբուրգում նրանց թիմը վերականգնում է
Նոր Հոլանդիա կղզին և կառուցում “Ապրակսին” առևտրի համալիրը:
Դե եսիմ՝ Գ.Ն.
Комментариев нет:
Отправить комментарий