Մոնեի և Կանդինսկու կտավները վաճառվեցին ռեկորդային գներով

2012 թվականի նոյեմբերին ֆրանսիացի իմպրեսիոնիստ Կլոդ Մոնեի «Նիմֆեաներ» («Ջրաշուշաններ» կամ «Նունուֆարներ») հռչակավոր շարքի նկարներից մեկը Նյու Յորքի աճուրդային տան «Իմպրեսիոնիզմի եւ մոդեռնիզմի արվեստը» աճուրդում վաճառվեց 43,7 միլիոն դոլարով: 1905 թվականին ստեղծված գործի գնահատիչ արժեքը կազմում Էր 30 – 50 միլիոն դոլար:

Աճուրդի մյուս ֆավորիտը դարձավ ռուս գեղանկարիչ եւ գծանկարիչ, աբստրակցիոնիզմի հիմնադիրներից մեկի՝ Վասիլի Կանդինսկու «Իմպրովիզացիայի Էսքիզ 8»-ը: Այն վաճառվեց 23 միլիոն դոլարով՝ սահմանելով Կանդինսկու ստեղծագործությունների նոր գնային ռեկորդ:

Հավաքորդների ուշադրությունը գրավել էին նաեւ իսպանացի հռչակավոր գեղանկարիչ Պաբլո Պիկասոյի գործերը: «Կնոջ կիսանդրի» (1937) կտավը վաճառվեց 13 միլիոն դոլարով, «Շնիկով կինը» (1962)՝ 6,3 միլիոն դոլարով, «Կնոջ գլուխ»-ը (1952)՝ 5,2 միլիոն դոլարով:

Բոտիչելլի Մադոննան 10,4 մլն դոլարով

Սանդրո Բոտիչելիի վրձնին պատկանող «Աստվածամայրը մանուկ Քրիստոսի եւ պատանի Սբ. Հովհաննես Մկրտչի հետ» կտավը հունվարին Christie's աճուրդում վաճառվեց 10,4 մլն դոլարով։ Ռոքֆելերների հավաքածուի մեջ էր, եւ այդ պատճառով էլ կոլեկցիոներների շրջանում հայտնի էր որպես «Ռոկֆելերի Մադոնա»։ 

Հին վարպետներին նվիրված շաբաթվա շրջանակում նույն աճուրդում վաճառվեց արվեստի մեկ այլ գործ եւս՝ Ֆրա Բարտոլոմեոյի «Մադոնան մանկան հետ» որմնանկարը։ Այն վաճառվել է 12,9 մլն դոլարով՝ դառնալով այս աճուրդի ամենաթանկ լոտը։

 

  

   Հունվարի 30-ին բացված «Հին վարպետների գեղանկարչությունը» երկօրյա աճուրդի շրջանակում 4,2 մլն դոլարով վաճառվեց  Ժան Սիմեոն Շարդենի «Ասեղնագործողը» կտավը։

Ուկրաինացի նկարչուհին առաջին տեղում. Ճիչը

 Դուբայում անցկացված արվեստի շաբաթի արդյունքում մեծ հաջողություն ունեցավ եւկրաինացի նկարչուհի Օկսանա Պիժը` իր <<Ճիչը>> (The Scream) նկարով: 

Այս կտավը ժամանակակից արվեստի փառատոնում Ուկրաինայի թիմին բերում է առաջին կարգի մրցանակ: Նկարն իրականում տրիպտիխի մաս է, սակայն մրցույթին ներկայացված էր առանձին: Նկարչուհին ամեն կերպ փորձել է արտահայտել կերպարի հոգեվիճակը տվյալ պահին: Զայրանալուց յուրաքանչյուր մարդ ունենում է տարբեր էմոցիաներ. ոմանք դրանք արտահայտում են բարձր խոսքով, ոմանք բղավում են, մյուսները պարզապես չեն խոսում.....Օկսանայի կերպարը բղավում է` դիտողին փոխանցելով իր էմոցիաները: Նկարն ունի ազդեցություն Մունկի հայտնի կտավից:

Հակոբ Հակոբյան.Երկաթե երկեր

Գաֆեսճէան արվեստի կենտրոնում  այսօր "Հակոբ Հակոբյան. երկաթե երկեր" խորագրով ցուցահանդեսի բացմանը ներկա էին կյանքին վերջերս հրաժեշտ տված նկարչի բազմաթիվ հարազատներ, ընկերներ ու արվեստասերներ։ Ներկայացված են մեծ գեղանկարչի 60-ից ավելի եռաչափ քանդակներ: 

Քանդակները պատրաստված են կենցաղային ամենատարբեր իրերից. երբ երկաթն ավելին է, քան մետաղը, կենդանի է ու խոսուն: Հոգեկան ներաշխարհի, տրամադրության, աշխարհայացքների ու մի ամբողջ կյանքի պատմություն կարելի է կարդալ եռաչափ այս քանդակների միջոցով:

Մի քիչ զարմանալի, մի քիչ տարօրինակ, բայց միեւնույն ժամանակ յուրօրինակ ու հասկանալի: Զրույցի կանչող, մտորելու տեղիք տվող այս քանդակներում ամեն ինչ պարզ է ու ըմբռնելի` ընտանիք, սեր, քնքշություն, վեհություն. զգացմուքններ, որ մարդիկ երբեմն խոսքերով արտահայտել չեն կարողանում, Հակոբ Հակոբյանն արտահայտել է սառն ու անգույն մետաղների միջոցով:
  Ստեղծագործական կյանքի առաջին շրջանում տխրության ու առանձնության շեշտադրումներով արված նատյուրմորտներ, հետո՝ օտարության մեջ ապրելու տարիներին, հայրենիքից հեռու ապրող իր հետեղեռնյան սերնդակիցների հոգեվիճակն արտահայտող թեմատիկ նկարներ ու կենսագրական հիշողությունների, ժամանակի տագնապների վրա հենվող բնանկարներ:
 

Հակոբ Հակոբյանի պրպտող միտքը, սակայն, 80 ական թվականներից սկսած, երբ կյանքի կեսն արդեն ապրել էր, պատմություն տեսավ նաեւ իր նկարների համար որպես մոդել ծառայող այս գործիքների մեջ:
 Գեղանկարչի այրին՝ Մարի Հակոբյանը, ցուցահանդեսի բացմանն ասաց, որ արվեստագետը երկար էր սպասել սրան, բայց, ցավոք, չհասցրեց։
Գաֆեսճէան արվեստի կենտրոնում բացված ցուցահանդեսի մուտքը, մինչեւ մայիսի 26-ն ազատ է լինելու Հակոբ Հակոբյան արվեստագետի գործերը գնահատողների համար: 4 գեղանկար եւ 60-ից ավելի կենդանակերպ ու մարդկերպ ֆիգուրներ՝ արված  հարթաշուրթերի, աքցանների, մկրատների, բժշկական գործիքների տարատեսակ համակցումներով:
աղբյուրը` http://news.shanttv.com/news/view/2161.html

«Ներշնչանք Գյումրիից» /Inspiration from Gyumri/

2013 թվականի փետրվարի 28-ին Լիբանանի Հայկազյան համալսարանի «Մաթոսյան» ցուցասրահում տեղի ունեցավ վեց գյումրեցի արվեստագետների աշխատանքների ցուցահանդես` «Ներշնչանք Գյումրիից» /Inspiration from Gyumri/ խորագրով: Հայկազյան համալսարանը հիմնվել է 1955 թվականին Բեյրութում. այն ունի սեփական ցուցասրահ, որտեղ պարբերաբար կազմակերպվում են ցուցահանդեսներ և քննարկումներ:

 Այս անգամ «Մաթոսյան» ցուցասրահը զբաղեցրել էին Երևանի Գեղարվեստի պետական ակադեմիայի Գյումրու մասնաճյուղի տնօրեն Համբարձում Ղուկասյանի, դասախոսներ Գարիկ Մանուկյանի, Վահագն Ղուկասյանի, Տաթև Հարթենյանի և ուսանողներ Արտակ Փիլոսյանի ու Արփինե Համբարյանի ստեղծագործությունները: Ցուցահանդեսն անցկացվում էր Լիբանանում Հայաստանի դեսպանատան հովանավորությամբ: Բացմանը ներկա էր Լիբանանում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Աշոտ Քոչարյանը, ով իր խոսքում Գյումրին որակեց արվեստի ու արհեստների,  ավանդույթներ կրող քաղաք: Միջոցառման բացմանը հանդիսատեսներին խոսք հղեցին նաև Հայկազյան համալսարանի նախագահ վերապատվելի դոկտոր Պոլ Հայդոսթյանը և ԵԳՊԱ Գյումրու մասնաճյուղի տնօրեն Համբարձում Ղուկասյանը, ով իր ելույթում շնորհակալություն հայտնեց Հայկազյան համալսարանին Գյումրու արվեստը սփյուռքում ներկայացնելու համար: Այս գործում մեծ ներդրում ունի նաև «Գոհար» երգչախումբը, որի հիմնադիր և հովանավորներ Հարություն և Գոհար Խաչատրյանները ևս ներկա էին գյումրեցի արվեստագետների ցուցահանդեսին:

Ցուցահանդեսը մեծ արձագանք գտավ Բեյրութում, միջոցառման մասին նյութեր տպագրվեցին ամսագրերում, մասնակիցները ուղիղ հեռարձակմամբ ելույթ ունեցան Լիբանանի «Future TV» հեռուստաալիքով, ինչպես նաև հարցազրույցներ տվեցին «Ռադիո Սևան» և «Վանա ձայն» ռադիոալիքներին: Միջոցառման, Լիբանան այցելության և փոխադարձ շփման արդյունքում ԵԳՊԱ Գյումրու մասնաճյուղը կապեր հաստատեց Հայկազյան համալսարանի հետ` առաջիկայում նոր նախագծեր իրականացնելու նկատառումով:   

Գոհար Նավասարդյան         

ԵԳՊԱ ԳՄ արվեստաբանության բաժին

3-րդ կուրս

                                                            

Ֆրանց Կաֆկա. Դատավարություն

Օրենքի առաջ մի դռնապան է կանգնում: Մի անգամ այս դռնապանի մոտ է գալիս մի գյուղացի մարդ ու խնդրում է, որ վերջինս ներս թողնի նրան, սակայն մերժում է ստանում: Մարդը մտածում է ու ասում, որ միգուցե ավելի ուշ այդ թույլտվությունը տրվի նրան:«Դա միանգամայն հնարավոր է, բայց ոչ հիմա»,-ասում է դռնապանը:
Օրենքի դուռը ինչպես առաջ բաց էր ու մարդը մի փոքր կռանում է, որ տեսնի թե ինչ կա ներսում, դռնապանը նկատում է դա ու ծիծաղում: Ապա ասում է. « Եթե դա քեզ գրավում է, կարող ես ներս մտնել՝ անտեսելով իմ արգելքը, սակայն մեկընդմիշտ հիշիր՝ ես զորեղ եմ: Այո, ես ընդամենը ամենաստորին դռնապանն եմ, ամեն դահլիճում ավելի զորեղ դռնապանների կհանդիպես, որոնցից նույնիսկ երրորդի հայացքին ես չեմ կարող դիմանալ»:

Գյուղացի մարդը այսպիսի դժվարությունների չէր սպասում. օրենքը բոլորի համար պիտի հասանելի լիներ: Սակայն երբ նայում է դռնապանին, նրա մորթե վերարկուին, մեծ, սուր քթին, երկար-բարակ թաթարական մորուքին, որոշում է սպասել, մինչև վերջապես կստանա թույլտվությունը: Դռնապանը նրան մի աթոռակ է տալիս և աոաջարկում նստել:
Այստեղ նա նստում է օրերով ու տարիներով: Նա շատ փորձեր է անում ներս մտնելու ու հոգնեցնում է դռնապանին իր խնդրանքներով: Դռնապանը հաճախ զրուցում է նրա հետ, հարցնում նրա հայրենիքից, շատ այլ բաներից ու վերջում ամեն անգամ մերժում: Մարդը, որ իր ճամփորդությանը լավ էր պատրաստվել, օգտագործում է ամեն ինչ դռնապանին կաշառելու համար: Վերջինս ընդունում է դրանք և ասում. «Ես այս ամենն ընդունում եմ միայն այն բանի համար, որ չմտածես, թե ինչ-որ հնարավորություն բաց ես թողել»: Տարիներ շարունակ մարդը գրեթե անթարթ նայում է դռնապանին, մոռանում է բոլոր այլ դռնապանների մասին ու այս դռնապանը նրան օրենքից բաժանող միակ արգելքն է թվում: Սկզբում բարձրաձայն ու ինքնամոռաց անիծում է դժբախտ պատահականությունը հետո տարիների հետ միայն քրթմնջում է ինքն իրեն քթի տակ: Նա դառնում է երեխայի նման ու երբ դռնապանի մորթե վերարկուի մեջ ոջիլներ է նկատում, խնդրում է, որ վերջիններս օգնեն իրեն դռնապանին համոզելու գործում: Վերջիվերջո թուլանում է նրա տեսողությունը ու նա այլևս չի կարողանում տարբերել՝ աչքերն են իրեն խաբում, թե իրոք մութ է: Սակայն մթության միջից նա մի շող է նկատում, որ օրենքի դարպասներից այն կողմ էր ցոլում: Նրա կյանքին քիչ է մնացել: Մահից առաջ դռնապանի հետ ունեցած ամբողջ փորձը մեկ հարցի մեջ է ամփոփվում, որ դեռ երբեք չէր տվել: Նա նշան է անում դռնապանին, քանի որ նրա մարմին այլևս անզոր էր շարժվելու: Դռնապանը կռանում է դեպի մարդը, քանի որ նրանց հասակների տարբերությունը այդ ընթացքում զգալիորոն մեծացել էր:
«Ի՞նչ ես էլի ուզում իմանալ, ով անկուշտ մարդ»,- հարցնում է դռնապանը:
«Բոլորն են հետաքրքրվում օրենքով, ինչու՞ է, որ այս ամբողջ ընթացքում միայն ես եմ թույլտվություն պահանջել:»
Դռնապանը հասկանում է, որ մարդը իր վերջին շնչումն է ու որպեսզի ասելիքը հասցնի նրա թուլացող լսողությանը ամբողջ ձայնով գոռում է.

«Այստեղի մուտքի իրավունքը ոչ ոք չէր կարող ստանալ, քանի որ այն միայն քեզ համար էր նախատեսված….»:

Ուորհոլի ևս մեկ կտավ աճուրդում

Ամերիկացի հայտնի նկարիչ Էնդի Ուորհոլի «Մուրճ եւ մանգաղ» հանրահայտ գործը Լոնդոնի Phillips աճուրդում փետրվարին վաճառվեց է 383 հազար դոլարով։ Նկարն արված է մետաքսագրության տեխնիկայով, սպիտակ ֆոնին պատկերված են կարմիր-սեւ մուրճն ու մանգաղը։

 

Ուրոհոլի այնպիսի ստեղծագործություններին զուգահեռ, ինչպիսիք են «Տոմատի հյութի տուփը» եւ «Brillo փոշու տուփը», «Մուրճն ու մանգաղը» ներկայացնում է կոնսյումերիզմի եւ 20-րդ դարի սպառման մշակույթի թեման։ 

Այս աշխատանքից բացի աճուրդին նեկայացված էին նաեւ հայտնի ժամանակակից նկարիչների աշխատանքները, ինչպիսիք էին  Ժան Դյուբյուֆեն, Գերհարդ Ռիխտերն ու Ջուլիան Շնաբելը։ Աճուրդի կազմակերպիչներին հաջողվեց վաստակել ընդհանուր առմամբ 15 մլն 132 հազար ԱՄՆ դոլար։

Անգլիական գոթիկա

 Անգլիայի ռոմանական ճարտարապետությունը ուսումնասիրելու համար լուրջ դժվարություններ են առաջանում, քանզի տաճարների ճնշող մեծամասնությունը վերակառուցվել  կամ ավարտվել է գոթական ոճով:

   Փայտե շինությունների կառուցումը Անգլիայում շատ երկար ժամանակ է շարունակվում, քանի որ երկրում կային հմուտ նավակառուցողներ, մինչև 16-րդ դարը կիրառվում էր փայտե ծածկը: Ծածկի թեթևության շնորհիվ հնարավորություն էր ստեղծվում թեթևացնել նեցուկները և հարստացնել պատերը` լայն կամարների կիրառմամբ: Ինչպես Ֆրանսիայում, Անգլիայում նույնպես տաճարները մտնում էին մենաստանների մեջ և շրջապատված էին լինում տարբեր տեսակ կառույցներով: Անգլիայի ռոմանական է Նորվիչիի տաճարը /11-րդ դար/: Անգլիական տաճարների դասը արևելքում չունի կլոր կամ բազմանիստ աբսիդ, ինչը կիրառվում է այլ երկրներում, այդ թվում Հայաստանում: Անգլիայում աբսիդն ավարտվում էր ուղղանկյուն մատուռի տեսքով կամ ուղղակի պատով: Անգլիայի ռոմանական տաճարների արտաքին տեսքի  մասին դժվար է դատել, քանզի, ինչպես նշվեց, արտաքինից նրանք փոփոխության են ենթարկվել և գոթական տեսք ստացել:

    Այդ շրջանի կառույց է նաև Իլի տաճարը, որտեղ հետաքրքիր առանձնահատկություն է արևմտյան ֆասադի զույգ աշտարակները: Կային նաև ոչ մեծ ութանկյուն աշտարակներ: Անգլիայի տաճարների մեջ մեծ դեր է գրավել Դերխեմեյի տաճարը: Գոթական ոճով տաճարներ Անգլիայում սկսեցին կառուցել 12-րդ դարից:  Անգլիայում գոթական ոճի առաջին կառույցները սկսեցին կառուցվել 12-րդ դարի վերջին քարորդում, սակայն ամենանշանկալի կառույցները կառուցվեցին 13-14-րդ դարերում: Օրինակ է` Սոլսբերիի տաճարը, որը Անգլիայի գոթական տաճարների ամենատիպիկ օրինակն է: Տաճարի հատակագիծը չունի սկզբունքներ, ի տարբերություն Անգլիայի ռոմանական տաճարների: Երկարությունը տվյալ տաճարի 140 մետրից ավելի է: Երկայնական իրանը արևմուտքում չունի մատուռ և շրջայց: Դրանց տեղում արևելյան կողմում կառուցված է ուղղանկյուն հատակագծով մի մատուռ:

    Սոլսբերիի տաճարը շատ օրիգինալ է ձևավորված: Տաճարի կենտրոնում ավանդական կլոր վարդակի տեղում եռակամար պատուհան էր: Տաճարը չորս շարքով ծածկված է քանդակներով,որոնք նեղ սլաքաձև վանդակներում են: Անգլիական տաճարի ինտերիերը նույնպես աչքի է ընկնում ինքնատիպությամբ: Այստեղի նավերը չունեն այն հսկայական բարձրությունը, որը հատուկ էր Ֆրանսիային: Եթե ֆրանսիական տաճարների ինտերիերը աչքի է ընկնում ֆորմաների պարզությամբ և հստակությամբ, ապա անգլիական կառույցներում դրանք ավելի մասնատված են ու ունեն դեկորատիվ բնույթ:

   Անգլիայի մեկ այլ ուշագրավ հուշարձաններից է Լինկոլնի տաճարը, որի հիմնական կառուցումը ընթացել է 13-14րդ դարերում: Սա իր չափերով գերազանցում է Սոլսբերիի տաճարին` երկարությունը 155 մետր: Տաճարը էքստերիերից շատ ծանրակշիռ է թվում` կապված է խոշոր ծավալների հետ: Նրա հսկայական չորսանկյուն աշտարակները չունեն ծայրաձողի տեսք: Առավել նկատելի է տաճարի ֆասադը, որը զարդարում է հսկայական կամարաձև պորտալները:

Սեդա Դոյդոյան
ԵԳՊԱ ԳՄ արվեստաբանության բաժին
3-րդ կուրս